Ποια είναι τα αίτια της Χρόνιας Νεφρικής Ανεπάρκειας;
Τα πιο συνήθη αίτια νεφρικής ανεπάρκειας είναι ο σακχαρώδης διαβήτης και η αρρύθμιστη αρτηριακή υπέρταση. Και τα δυο, προκαλούν νεφρική βλάβη μετά από πολλά χρόνια παρουσίας (10-15 χρόνια τουλάχιστον). Ακολουθούν σε συχνότητα άλλα αίτια όπως: σπειραματονεφρίτιδες, νόσος πολυκυστικών νεφρών, χρόνια πυελονεφρίτιδα, αποφρακτική νεφροπάθεια, κ.α. Οι περισσότερες ασθένειες των νεφρών αναπτύσσονται αθόρυβα και μπορεί να μην τύχουν παρατήρησης για πολλά χρόνια. Ως εκ τούτου, υπάρχουν ασθενείς με ΧΝΝ που δεν επισκέπτονται νεφρολόγο μέχρι ένα προχωρημένο στάδιο της ασθένειας.
Ποιά είναι τα κλινικά συμπτώματα της Χρόνιας Νεφρικής Ανεπάρκειας;
Η Χρόνια Νεφρική Ανεπάρκεια ( ΧΝΝ ) είναι μια σιωπηλή νόσος. Όταν γίνει έναρξη κλινικών συμπτωμάτων τότε η νόσος βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο.
Τα κλινικά συμπτώματα είναι τα εξής:
- Αύξηση στο αίμα διαφόρων προϊόντων του μεταβολισμού όπως ουρία, κρεατινίνη, ουρικό οξύ και στοιχείων όπως το κάλιο (επικίνδυνο για την καρδιά) και ο φώσφορος (προκαλεί κνησμό). Η αύξηση αυτή στα αρχικά στάδια (τα πρώτα χρόνια) δεν προκαλεί συμπτώματα.
- Καταβολή και αδυναμία λόγω αναιμίας.
- Κατακράτηση υγρών που έχει σαν αποτέλεσμα αύξηση της πίεσης, περιφερικά οιδήματα, ακόμα και πνευμονικό οίδημα – δύσπνοια.
- Ανορεξία, ναυτία, έμετοι, υποθρεψία (εμφανίζονται σε σημαντικού βαθμού αύξηση της ουρίας).
- Λόγω έλλειψης βιταμίνης D, ορμονικών διαταραχών και διαταραχών ασβεστίου και φωσφόρου, οι νεφροπαθείς παθαίνουν μια ειδική μορφή οστικής νόσου (σαν οστεοπόρωση).
Τι είναι το eGFR (εκτιμώμενος χρόνος σπειραματικής διήθησης) και γιατί είναι σημαντικός στη νεφρική νόσο;
Το eGFR είναι ο εκτιμώμενος ρυθμός σπειραματικής διήθησης. Πρόκειται για μια τιμή η οποία καταδεικνύει πόσο καλά διηθούν οι νεφροί τα προς αποβολή προϊόντα από το αίμα και βοηθά να διαπιστωθεί η παρουσία βλάβης σε αυτούς. Όσο πιο υψηλός είναι ο ρυθμός διήθησης τόσο καλύτερα λειτουργούν οι νεφροί. Ο φυσιολογικός ρυθμός διήθησης είναι περίπου 90-120 ml/ min/ 1.73m2. Μια άλλη βασική λειτουργία που έχει το GFR είναι ότι συμμετέχει μαζί με την αλβουμίνη ούρων στη σταδιοποίηση της νεφρικής νόσου.
Ποια είναι τα στάδια της Χρόνιας Νεφρικής Ανεπάρκειας;
Η Χρόνια Νεφρική Ανεπάρκεια (ΧΝΝ) χωρίζεται σε 5 στάδια ως εξής:
Στάδιο 1: Φυσιολογικό GFR που ισούται ή είναι μεγαλύτερο από 90 ml/ min/ 1.73m2
Στάδιο 2: Ελαφρά μειωμένο GFR μεταξύ 60-89 ml/ min/ 1.73m2. Αν η νεφρική λειτουργία είναι στο στάδιο 1 ή 2, χρόνια νεφροπάθεια υπάρχει μόνο εάν συνυπάρχει αλβουμινουρία, αιματουρία ,παθολογική ή δομική ανωμαλία.
Στάδιο 3: Διακρίνεται σε 3α (ελαφρά ή μέτρια μείωση του GFR μεταξύ 45-59 ml/ min/ 1.73m2 και σε 3β (μέτρια ή σοβαρή μείωση του GFR μεταξύ 30-44 ml/ min/ 1.73m2)
Στάδιο 4: Σοβαρή μείωση του GFR μεταξύ 15-29 ml/ min/ 1.73m2
Στάδιο 5: Νεφρική ανεπάρκεια σε GFR των 15ml/ min/ 1.73m2 και έναρξη αιμοκάθαρσης σε GFR< 15ml/ min/ 1.73m2.
Θεραπεία της ( ΧΝΝ )
Όταν η νεφρική ανεπάρκεια «προχωρήσει» αρκετά (στάδιο 3-4), ο νεφρολόγος μπορεί μόνο να επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου με συχνή παρακολούθηση και οδηγίες που δίδονται στο εξωτερικό ιατρείο. Όταν το 5ο στάδιο επέλθει, η παραμονή του ασθενούς εκτός εξωνεφρικής κάθαρσης όχι μόνο δε βοηθάει, αλλά και επιβαρύνει την υγεία του νεφροπαθούς. Δεν είναι σπάνιο οι ασθενείς να εμφανίζονται στο τμήμα επειγόντων περιστατικών των εφημερευόντων νοσοκομείων, βρισκόμενοι ήδη σε τελικό στάδιο νεφρικής ανεπάρκειας. Παρουσιάζουν βαριά επηρεασμένες εργαστηριακές τιμές και υπερφόρτωση υγρών όπου στις περισσότερες των περιπτώσεων είναι απειλητικό για τη ζωή τους. Η τακτική παρακολούθηση από εξειδικευμένο νεφρολόγο μπορεί όχι μόνο να καθυστερήσει την ένταξη του ασθενούς σε εξωνεφρική κάθαρση, αλλά και να πραγματοποιηθεί η μετάβαση του ασθενούς με ασφαλή και οργανωμένο τρόπο. Η υποκατάσταση της νεφρικής λειτουργίας επιτυγχάνεται με 3 τρόπους:
- Την αιμόκαθαρση
- Την περιτοναϊκή κάθαρση
- Την μεταμόσχευση
Είδη θεραπείας της Χρόνιας Νεφρικής Ανεπάρκειας
Τόσο η αιμοκάθαρση όσο και η περιτοναϊκή κάθαρση, υποκαθιστούν τις βασικές λειτουργίες των νεφρών και προστατεύουν έτσι τον ασθενή από την υπερφόρτωση υγρών, την υπερκαλιαιμία, την οξέωση, τη καχεξία, την οστική νόσο. Και οι δύο μέθοδοι, εξασφαλίζουν τη συνέχιση της ζωής των ασθενών, σε αντίθεση με ότι συμβαίνει με την βαριά καρδιακή ή ηπατική ανεπάρκεια. Η νεφρική λειτουργία αποκαθίσταται με τη μεταμόσχευση νεφρού, η οποία με μεγάλη επιτυχία εφαρμόζεται στα μεταμοσχευτικά κέντρα της χώρας μας. Δυστυχώς η έλλειψη μοσχευμάτων, δεν επιτρέπει τη γρήγορη εφαρμογή της, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις ασθενών, είναι αδύνατη η εφαρμογή της για ιατρικούς λόγους.